Kazanmanın Dört Etkeni

Basketbolda Kazanmak için Dört Faktör

Ligimizde play-offlar başladı. Biraz basketboldan söz edelim.

Binlerce basketbol maçı incelenmiş, sonunda şu dört faktörün istatistiksel olarak kazanma/kaybetmeyi etkileyecek farkı yarattığı görülmüş:

1. Yüksek şut yüzdesi (Etki: 10)
2. Az top kaybı (Etki: 6)
3. Fazla hücum ribaundu  (Etki: 5)
4. Faul çizgisine sık gitme (Etki: 3)

Maçları istikrarlı bir şekilde kazanan takımların bu dört etkenden en az üçünü çok iyi yaptığı belirlenmiş. Örneğin, bir takım yüzdeli şut atamıyorsa, diğer üç faktörü çok iyi yerine getirmeli. Tabii ki, analiz yapılırken değerler bu yazıda belirttiğimiz "her 100 possessiondaki değer"e göre hesaplanmalı, böylece standart bir hesaplama yöntemi oluşturulmuş olur.

Neden bu faktörler önemli?

Yüksek şut yüzdesinin önemi tabii ki bariz, hele hele kaçan şutların çoğu savunma ribaundu (ve potansiyel fast breaklerle) ile sonuçlanıyorsa. Bir araştırmada daha yüksek şut yüzdesine sahip takımların maçlarının yüzde 79'unu kazandıkları görülmüş.

Yüksek top kaybı demek, bırakın skor yapmayı daha şut atamadan topu rakibe veriyorsunuz anlamına geliyor. Daha az tok kaybı yapan NBA takımları maçların %58'ini kazanıyorlar. Hatta, şut yüzdeleri eşit olan takımlara baktığımızda, daha az top kaybı yapan takımlar için bu oran %69 'a çıkıyor.

Hücum ribauntlarının iç içe iki farklı etkisi var: Birinci etki, daha fazla şut atma imkanı sağlaması. Ama daha da önemli olan ikinci etki, hücum ribaundu alınan hücumların sayı ile sonuçlanma oranının (%50) ilk şutlara oranla(%43) daha yüksek şut yüzdesine sahip olması. Yani, hücum ribaundu verildiğinde, sayı yeme riskiniz de yükseliyor. NBA'de aynı şut yüzdesine sahip takımlardan daha fazla hücum ribaundu alan takımın kazanma oranı yüzde 63. Bu durum aynı zamanda savunma oyuncularının box-out yapmalarının gerekliliğini de ortaya koyuyor sanırım. 

İlginç bir şekilde, takımların faul çizgisine daha sık gelmeleri, faul atışlarındaki isabetlerinden daha önemli. Bunun birçok sebebi olabilir. Mesela daha fazla faul yaptıran takım potaya yaklaşma ilkesini benimsemiş olabilir; bu yüzden de, faul yapılmayan atışları daha isabetli olabilir. Veya daha fazla faul atışı demek rakip takımın oyuncularının faul sorunu yaşaması anlamına gelebilir. Bunun sebebi belli değil. Ancak, şut yüzdeleri eşit olursa daha az faul yapan takımların kazanma yüzdesi % 67. Yine de ben bu faktöre her zaman şüphe ile yaklaşıyorum.

Bir İnceleme

Aşağıdaki incelemede, 2012-2013 sezonu Euroleague Final Four'da bu dört etkenin katkısı görülebilir.

Team Maç PTS eFG% FTA/FGA TO OFF 4F CSKA Moscow Maç 1 52 38.9 0.67 13 6 1 Olympiacos Maç 1 69 46.6 0.29 12 12 3 FC Barcelona Maç 2 67 48.2 0.25 13 7 1 Real Madrid Maç 2 74 44.9 0.25 10 16 2 CSKA Moscow Maç 3 74 47.6 0.34 11 11 2 FC Barcelona Maç 3 73 56.0 0.44 17 7 2 Olympiacos Maç 4 100 62.0 0.78 12 6 2 Real Madrid Maç 4 88 55.5 0.65 12 9 1 PTS: Sayı, eFG%: Etkin Sayı Yüzdesi, FTA/FGA: Faul Çizgisine Gitme oranı, TO: Top Kaybı, OFF: Hücum Ribaundu, 4F: Üstün Gelinen Dört Etken Sayısı

Tabloda, sonuçların yukarıda gösterilen dört faktör ile tutarlı olduğu görülüyor. Buna göre, kazanan takımlar dört maçta hangi faktörleri kaç kere daha iyi yapmışlar, ona da bakalım:

• Şut Yüzdesi: 2/4
• Top Kaybı: 3/4 (1 beraberlik)
• Hücum Ribaundu: 3/4
• Faul Çizgisi: 1/4 (1 beraberlik) 

 Çok çok iyi sonuçlar çıkmasa da, bunun en önemli sebebi örnek uzayımızı küçük seçmiş olmamız ve takımların normal liglere göre birbirine çok daha yakın güçlerde olmaları. Biraz daha büyük örnek uzayı ve tüm bir ligle daha iyi sonuç vereceğine eminim.

Sonuç

Aslında yukarıda bahsedilen şeyler bilinmeyen şeyler değil ama yine de bir kez daha üstünden geçmekte yarar var:

Basketbolda kazanmak istiyorsak,

• Kolay sayılar bulmak, basit şutları değerlendirmek lazım,
• Az top kaybı yapmak, tempoyu rakibe göre ayarlamak gerekli
• Box-out'u iyi yapmalı, hücum ribaunduna optimum oyuncuyla girilmeli
• Mümkün olduğunca potaya doğru penetre edip, faul alınmalı (her zaman tuttuğunu düşünmüyorum.)

Sevgiler...

* "Four Factors", basketbol analizlerinin bu aşamaya gelmesinde büyük katkısı bulunan Dean Oliver tarafından ortaya atılmıştır.